فرات بن ابراهیم کوفیابو القاسم، فرات بن ابراهیم بن فرات کوفی از شخصیت‌های دوران غیبت صغری می‌باشد. وی از راویان حدیث به شمار می‌آید و روایات فراوانی از مشایخ بزرگ شیعه روایت کرده و از معاصران ثقة الاسلام کلینی است. ۱ - ولادتفرات بن ابراهیم در کوفه به دنیا آمد و شاید به همین دلیل هم نام او را فرات گذاشته‌اند. کوفه در آن زمان مرکز علم و دانش بوده و شخصیت‌های علمی فراوانی را تحویل جهان اسلام داده که فرات بن ابراهیم نیز یکی از آنها است. ۲ - شخصیت فرات بن ابراهیمفرات بن ابراهیم شخصیتی فاضل و اندیشمند بود و از علوم اجتماعی و فرهنگی فراوانی نیز بهره مند بوده است و همانگونه که شاگردش ابو القاسم علوی می‌گوید وی استاد محدثین دوران خود بوده است. ۳ - مذهب فرات بن ابراهیمبا توجه به تنها کتابی که از ایشان به دست ما رسیده، یعنی تفسیر فرات، به نظر می‌رسد که وی شخصیتی زیدی مذهب و یا حداقل علاقه‌مند به آنها بوده است. وی در کتاب خود از بسیاری از شخصیت‌های زیدی روایت نقل می‌کند و روایاتش بیشتر شبیه به روایات زیدیه است و در کتابش روایتی مبنی بر امامت دوازده امام نقل نکرده، اگر چه روایاتی دال بر امامت امام محمدباقر و امام جعفرصادق علیهماالسلام نیز در آن فراوان است؛ ولی در مقابل، روایتی نیز از زید دارد که عصمت را به جز پنج تن از اهل‌بیت از دیگران نفی می‌کند. شاید دلیل اینکه در کتابهای رجالی نامی از ایشان برده نشده نیز همین بوده که امامیه وی را از خود نمی‌دانستند و اهل تسنن هم همین گونه با او برخورد کرده‌اند، لذا مانند دیگر شخصیت‌های زیدیه به فراموشی سپرده شده است. البته شاید بتوان گفت با توجه به روایات فراوانی که فرات از حسین بن سعید اهوازی، از یاران امام جواد و امام هادی و امام عسکری علیهم‌السلام، نقل می‌کند و با توجه به روایات فراوانی که ابن بابویه، پدر شیخ صدوق و خود شیخ صدوق از فرات نقل می‌کنند و مضمون روایاتی که در کتابهای شیخ صدوق از فرات آمده، وی شخصیتی شیعه دوازده امامی باشد. گر چه با تحقیق در کتاب تفسیر وی احتمال زیدی بودن او تقویت می‌گردد. احتمال هم دارد بگوییم وی در آغاز زیدی بوده و سپس شیعه شده و یا اینکه از آن گروه از زیدیه است که به شیعه بسیار نزدیکند و با علما و روات شیعه رفت و آمد فراوان داشته‌اند. ۴ - کلام علما درباره فرات بن ابراهیم۴.۱ - علامه مجلسیعلامه مجلسی در باره او فرموده: «اگر چه در کتابهای رجالی نامی از فرات بن ابراهیم نیست، اما با توجه به کتاب تفسیر وی و موافقت آن با روایات معتبره‌ای که به دست ما رسیده است و دقت فراوانی که وی در نقل احادیث داشته برای انسان حسن ظن و اطمینان نسبت به وی ایجاد می‌شود.» ۴.۲ - میرزاعبدالله اصفهانی افندیصاحب ریاض العلما نیز می‌فرماید: «شیخ فرات بن ابراهیم از قدمای اصحاب و از راویان شیعه به شمار می‌آید.» ۵ - اساتیدفرات از بیش از یکصد تن از مشایخ روایی روایت نقل می‌کند کسانی مانند: ۱- حسین بن سعید اهوازی ۲- ابراهیم بن احمد بن عمر همدانی ۳- ابراهیم بن بنان خثعمی ۴- جعفر بن محمد ازدی ۵- جعفر بن محمد بن هشام ۶- حسین بن حکم حبری و... ۶ - شاگردانشخصیتهای فراوانی نیز از فرات روایت نقل کرده‌اند مانند: ۱- ابو القاسم علوی ۲- عبدالرحمان بن محمد حسینی ۳- ابوالحسن محمد بن احمد بن ولید ۴- حسین بن محمد بن فرزدق فزاری ۵- محمد بن حسن بن سعید هاشمی و... ۷ - عناوین مرتبطتفسیر فرات کوفی ۸ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : رجال | محدثین شیعه
|